Voedsel

Nederland als ontwikkelaar, producent en testmarkt voor “Het Menu van de Toekomst”

Door de groeiende wereldbevolking en de toestroom van steeds meer mensen naar grote steden is het in mijn ogen noodzakelijk ons voedselsysteem radicaal te vernieuwen. Landbouwgrond is nu al schaars en de milieu-impact van de landbouw is groot. Zeker voor een dichtbevolkt land als Nederland, een land dat feitelijk bestaat uit een aantal grote steden ingebed in het landelijk gebied, is de uitdaging extra groot om te komen tot een robuust voedselsysteem dat gezond, veilig en duurzaam voedsel produceert.

Nederland produceert veel groente, fruit, melk, kaas, babypoeder en vlees van hoge kwaliteit. Nederland is de 22^ste exporteur met eigen gemaakt voedsel in de wereld. Tegelijk heeft die intensieve productie ook een keerzijde. Nederland gebruikt in Europa relatief veel bestrijdingsmiddelen per hectare, heeft een zorgwekkende waterkwaliteit (door vervuiling met bestrijdingsmiddelen en fosfaat en nitraat afkomstig uit mest) en meer dan de helft van de Nederlandse Natuurgebieden is bedreigd door milieuvervuiling vanuit de landbouw.

Gelukkig erkennen boeren en voedselproducenten die milieuproblemen en werken ze aan oplossingen. Agrariërs ontwikkelen en introduceren nieuwe emissiearme stalsystemen voor varkens, kippen en koeien, zoals de koeientuin en de rondeelstal voor kippen. Nederlandse telers bestrijden insectenplagen in tomaten- en komkommerkassen steeds vaker met natuurlijke vijanden zoals de sluipwesp, in plaats van bestrijdingsmiddelen te gebruiken. En ook de supermarkten dragen bij aan het verduurzamen van het Nederlandse voedselpatroon door consumenten te verleiden meer groente en fruit te eten en minder vlees.

In mijn visie kan Nederland een belangrijke bijdrage leveren aan het “Menu van de toekomst” en daarmee aan het voeden van de wereld. Dat menu bestaat uit minder vlees en zuivel en veel meer groente, fruit, bonen, noten en peulvruchten. Want alleen als we ons menu aanpassen kunnen we in 2050 de 9 of 10 miljard mensen voeden die voor het overgrote deel in steden zullen wonen.

Door het introduceren en aantrekkelijk maken van het “Menu van de Toekomst” kan Nederland leidend zijn in het ontwikkelen, uitproberen en wereldwijd vermarkten van duurzame en gezonde voedselproducten en -systemen. Om een richting aan die ontwikkeling te geven zijn de grote lijnen van het “Menu van de toekomst” in kaart gebracht. Dat Menu van de Toekomst is gebaseerd op een aantal uitgangspunten. Dit zijn randvoorwaarden die garanderen dat iedere wereldburger in de toekomst gezond en duurzaam kan blijven eten.

We moeten de emissies van broeikasgassen beperken tot een niveau waarbij de stijging van de temperatuur op aarde beneden de 2°C blijft. Deze waarde is belangrijk zodat de temperatuurstijging binnen de natuurlijk waargenomen variatie blijft. Stijgt de temperatuur meer, dan worden grote gevolgen voorzien.
Iedere wereldburger heeft recht op een gelijk deel van de beschikbare landbouwgrond. Daarnaast is er voor iedereen evenveel fossiele energie beschikbaar en stoot ieder evenveel broeikasgas uit. In de huidige situatie gebruiken westerse landen vaak veel meer dan hun fair share.
De totale hoeveelheid landbouwgrond mag niet stijgen. Zo hoeft er geen extra natuur of regenwoud te worden ontgonnen voor onze voedselvoorziening.
Dierlijke producten moeten worden geproduceerd in veehouderijsystemen waarbij meer rekening wordt gehouden met dierenwelzijn.
De consumptie van vis moet van duurzame visserij komen.
Natuurlijk moet de voeding gezond zijn en voldoen aan de nutritionele behoefte zoals geformuleerd door de Gezondheidsraad.

Dierlijke producten komen minder voor in het Menu van de Toekomst. De productie hiervan heeft een hoge milieu-impact, omdat veevoer moet worden geproduceerd, waarvoor veel land nodig is. Door nu al de ingrediënten van het Menu van de Toekomst te produceren, en een menu met meer groente en fruit te promoten, speelt Nederland in op de vraag van de wereldburgers in 2030.